Żołądek

Boli Cię żołądek? Dowiedz się jakie są objawy jego najczęstszych chorób

Żołądek może rozciągnąć się nawet do 2 l objętości, a jego główną rolą jest mieszanie i rozdrabnianie pokarmu na kawałki o wielkości jedynie 0,2 mm. To właśnie w żołądku panuje najniższa w naszym organizmie wartość pH, osiągająca wartości pomiędzy 1,5 a 3. Odpowiadający za nią kwas solny o stężeniu 2%, ma za zadanie aktywować niektóre enzymy trawienne i działać bakteriobójczo na pokarm trafiający do naszego układu pokarmowego. Specyficzne kwaśne środowisko żołądka w pewnych okolicznościach chorobowych może jednak zwrócić się przeciw nam, doprowadzając do uszkodzeń śluzówki żołądka, niestrawność potrafi znacznie uprzykrza życie, a rak żołądka należy do najbardziej śmiertelnych nowotworów. Jakie są najczęstsze choroby żołądka i ich objawy? Dowiedz się z artykułu.

Budowa żołądka

Żołądek kojarzy nam się zwykle z workiem, od którego spożyty pokarm rozpoczyna swoją wędrówkę przez układ pokarmowy. Bliższy rzeczywistości jest jednak opis żołądka jako miejscowe, znajdujące się pomiędzy przełykiem a dwunastnicą, rozszerzenie przewodu pokarmowego. Żołądek swoją zagiętą formą przypomina literę J, ale na jego kształt wpływają cechy osobnicze, a nawet postawa ciała i ułożenie przepony. 

Jak zbudowany jest żołądek? Podział anatomiczny

Od strony przełyku żołądek zakończony jest wpustem. Z kolei w miejscu, w którym żołądek przechodzi w dwunastnicę, zamyka go odźwiernik, otoczony okrężną mięśniówką, mającą zdolność zamykania i otwierania ujścia żołądka, w zależności od różnicy pH pomiędzy żołądkiem a dwunastnicą. Dno żołądka, wbrew swojej nazwie umiejscowione w jego górnej części, obok wpustu, ma zdolność rozciągania się do objętości 2 l treści żołądkowej. W najszerszej, środkowej części, nazywanej trzonem żołądka następuje dalsze mieszanie i rozdrabnianie pokarmu.

Budowa ścian żołądka

Ściany żołądka składają się z kilku warstw: błony śluzowej, podśluzowej, mięśniowej i surowiczej. To właśnie dzięki mięśniowej budowie ścian, żołądek jest w stanie mieszać i rozdrabniać treść pokarmową za pomocą silnych, falowych ruchów mięśni.

Nie tylko mieszanie, czyli funkcje żołądka

W pustym żołądku znajduje się zaledwie około 40 ml płynnej treści. W momencie w którym spożywamy posiłek, żołądek rozpoczyna skurcze mieszające pokarm z sokiem żołądkowym, rozdrabniając go i przesuwając w kierunku dwunastnicy, w której rozpoczną się kolejne etapy trawienia. 

Co trawi żołądek?

W kwaśnym odczynie soków żołądkowych ginie większość drobnoustrojów, a zawarte w nim enzymy trawienne rozpoczynają proces trawienia białek. Jest to główna funkcja trawienna żołądka, dlatego po posiłku obfitym w białka możemy odczuwać ciężkość w nadbrzuszu. Z kolei proces trawienia cukrów, rozpoczęty w jamie ustnej przez amylazę ślinową, jest hamowany w kwaśnym środowisku żołądka. Na etapie żołądka zaczyna się również pierwszy etap trawienia tłuszczów przez enzym lipazę żołądkową. 

Objawy chorób żołądka 

Choroby żołądka są częstą przypadłością na samą chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy cierpi około 5-10% populacji. Jak manifestują się problemy z żołądkiem? Niestety objawy nie zawsze są jednoznaczne i wyraźne. Oznaki nieprawidłowego funkcjonowania żołądka mogą przejawiać się poprzez:

 

  • bóle w nadbrzuszu (ból “w dołku”) 
  • osłabiony apetyt 
  • zgagę, czyli odczucie nieprzyjemnego pieczenia i palenia w przełyku 
  • spadek masy ciała
  • nudności 
  • wymioty
  • biegunki 
  • nasilone odbijanie
  • wzdęcia 

Objawy chorób żołądka niestrawność, czyli dyspepsja

Objawom może towarzyszyć niestrawność, określana inaczej jako dyspepsja, czyli zespół objawów związanych z trudnościami z trawieniem pokarmów, występujący często przy chorobach układu pokarmowego. Do objawów dyspepsji należy dyskomfort związany z przyjmowaniem posiłków ból i pieczenie w nadbrzuszu powyżej pępka, wcześnie występujące uczucie sytości, które Pacjenci często określają jako “mały żołądek”, a który znacznie ogranicza wielkość spożywanych przez nich porcji, a także nudności, wymioty, uczucie ciężkości i pełności po posiłkach. Aby stwierdzić dyspepsję nie jest konieczne wystąpienie wszystkich dolegliwości.

Dyspepsja jest bardzo częstym zespołem objawów, występującym rocznie u nawet 30% populacji. Nie zawsze wynika z problemów z żołądkiem w większości przypadków stwierdzana jest tak zwana dyspepsja czynnościowa, czyli występujące bez określonej przyczyny. Może być również wynikiem innych chorób układu pokarmowego

Najczęstsze choroby żołądka i ich przyczyny

Do najczęściej występujących schorzeń żołądka należą uszkodzenia i zapalenia wyścielającej go od wewnątrz błony śluzowej. Uszkodzenia mogą wynikać z toczącego się stanu zapalnego, lub przebiegać bez zapalenia. Te ostatnie gastropatie bardzo często występują w postaci ostrej, jako konsekwencja spożywania wysokoprocentowych alkoholi, z powodu występowania refluksu żółciowego, czyli cofania się soków trzustkowych i żółci z dwunastnicy do żołądka, a także nadużywania niesteroidowych leków przeciwzapalnych.

Choroby żołądka a niesteroidowe leki przeciwzapalne

Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) to jedne z najczęściej przepisywanych leków na świecie. Należą do nich tak popularne leki przeciwbólowe jak kwas acetylosalicylowy (aspiryna), naproksen i ibuprofen. Większość z nas zdaje sobie sprawę z ich drażniącego działania na żołądek, jednak nie zna mechanizmu, który kryje się pod tym niegroźnie brzmiącym stwierdzeniem.  

Jak niesteroidowe leki przeciwzapalne działają na żołądek?

Działanie przeciwzapalne NLPZ polega na hamowaniu produkcji prostaglandyn, które wpływają na wydzielanie przez komórki żołądka ochronnego śluzu. Ponadto NLPZ wykazują wielotorowe szkodliwe działanie na żołądek, między innymi poprzez zwiększenie przepuszczalności błon komórkowych i niszczenie środbłonka błony śluzowej żołądka. W ten sposób NLPZ przyczyniają się do znacznego zwiększenia narażenia ścian żołądka na drażniące działanie soków trawiennych.  

Skutki uboczne NLPZ

Według szacunków, aż 10-20% Pacjentów przyjmujących niesteroidowe leki przeciwzapalne odczuwa ich najczęściej występujące skutki uboczne objawy ze strony układu pokarmowego. Niestety brak symptomów nie oznacza, że w naszym żołądku nie pojawiły się zmiany chorobowe. Aż 40% Pacjentów u których podczas gastroskopii wykryto nadżerki w żołądku, nie odczuwało żadnych dolegliwości. Brak objawów może prowadzić do sytuacji, w której niesteroidowe leki przeciwzapalne są nadal przyjmowane przez osoby, które powinny zaprzestać ich stosowania. 

Do innych przyczyn uszkodzeń błony śluzowej żołądka należą czynniki infekcyjne, czyli zakażenia bakteryjne i wirusowe a także przyczyny autoimmunologiczne. Do bardzo częstych przyczyn przewlekłego zapalenia błony śluzowej żołądka należy powszechnie występujące zakażenie bakterią Helicobacter Pylori. 

Choroby żołądka a zakażenie Helicobacter Pylori 

Helicobacter Pylori jest zakażonych większość Polaków szacuje się, że ponad 70% populacji osób dorosłych i aż 30% dzieci. Do zakażenia dochodzi drogą pokarmową, najczęściej już w dzieciństwie, od innej osoby zakażonej. Wystarczy używanie wspólnych sztućców i naczyń i wszystkie czynności, w których może dojść do kontaktu ze śliną, na przykład picie z tej samej butelki. 

Helicobacter Pylori jest czynnikiem zwiększającym ryzyko wystąpienie wielu chorób żołądka, między innymi wrzodów i raka żołądka. Pierwszym krokiem do skutecznego wyleczenia zakażenia jest diagnoza problemu zakażenie Helicobacter Pylori można wykryć podczas nieinwazyjnych badań krwi.

Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy

Czym są wrzody trawienne? To występujące w żołądku, dwunastnicy lub dolnej części przełyku miejscowe ubytki błony śluzowej z współwystępującym naciekiem zapalnym i martwicą. Ta często występująca choroba żołądka i dwunastnicy dotyka aż 5-10% populacji.

Jak powstają wrzody żołądka?

W żołądku, wskutek obecności kwasu solnego i pepsyny, występuje specyficzne, kwaśne środowisko. Aby nie ulec strawieniu, komórki ścian żołądka produkują śluz zabezpieczający je przed działaniem kwasu i enzymów trawiennych. Głównymi czynnikami sprzyjającymi występowaniu wrzodów jest palenie tytoniu, nadużywanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych, czynniki genetyczne i zakażenie Helicobacter Pylori.

Wrzody żołądka a Helicobacter Pylori

Zakażenie Helicobacter Pylori odpowiada za około 70% przypadków choroby wrzodowej żołądka. Na szczęście samo występowanie bakterii w przewodzie pokarmowym nie przesądza o pojawieniu się wrzodów. 

W jaki sposób zakażenie Helicobacter Pylori sprzyja powstawaniu wrzodów żołądka? Za główny czynnik uznaje się prowokowanie przez bakterie miejscowego odczynu zapalnego i produkcję wolnych rodników wywołujących uszkodzenia DNA. Odczyn zapalny wywołuje zwiększone wydzielanie gastryny hormonu nasilającego wydzielanie w żołądku kwasu solnego, co jeszcze bardziej przyśpiesza powstawanie owrzodzeń.

Wrzody żołądka i dwunastnicy objawy

Głównym objawem występowania choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy są dolegliwości bólowe w przypadku wrzodów żołądka piekący ból umiejscowiony jest w nadbrzuszu i występuje w trakcie posiłków. Inne objawy wrzodów żołądka to niespecyficzne dolegliwości towarzyszące niestrawności (dyspepsji). Nieleczone wrzody trawienne mogą prowadzić do powikłań, takich jak krwotoki i wynikająca z nich niedokrwistość z niedoboru żelaza, niedrożność połączenia żołądkowo-dwunastniczego, perforacja ściany żołądka i rak żołądka.

Wrzody żołądka leczenie

Leczenie wrzodów żołądka polega na wprowadzeniu zmian w trybie życia: wprowadzeniu regularności w przyjmowaniu posiłków, rzuceniu palenia, ograniczeniu mocnych alkoholi, kawy i potraw nasilających objawy choroby oraz unikaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Równolegle dąży się do farmakologicznego usunięcia zakażenia bakterią Helicobacter Pylori. 

Złośliwy nowotwór żołądka

Rak żołądka to bardzo często występująca choroba, w Polsce dotykająca nawet 5 tys. osób rocznie. 

Rak żołądka a Helicobacter Pylori

Wrzody żołądka, często współwystępujące z zakażeniem Helicobacter Pylori, są uznawane za stan przednowotworowy. W ten sposób zakażenie bakterią pośrednio przyczynia się do zwiększenia według szacunków nawet dwukrotnego ryzyka wystąpienia raka żołądka. 

Objawy raka żołądka

Niestety rak żołądka na wczesnym etapie rozwoju daje niespecyficzne i łatwe do przeoczenia objawy ze strony układu pokarmowego. Do symptomów, które powinny skłonić nas do diagnostyki należą:

  • bóle w nadbrzuszu
  • wczesne uczucie sytości po posiłku, wrażenie małej objętości żołądka
  • zmniejszony apetyt
  • problemy z przełykaniem
  • chudnięcie

Rak żołądka charakteryzuje się wysoką śmiertelnością, ale wczesne wykrycie znacznie zwiększa szanse na wyleczenie. 

Leczenie raka żołądka

W leczeniu raka żołądka stosuje się chemioterapię, radioterapię i metody chirurgiczne. We wczesnym stadium rozwoju, ze zmianami ograniczonymi do błony śluzowej możliwe jest usunięcie guza mniej inwazyjną metodą endoskopową. 

Diagnoza chorób żołądka

Objawów chorób żołądka nie należy lekceważyć. Wiele schorzeń rozwija się bezobjawowo i jest możliwych do wykrycia dopiero podczas badań profilaktycznych. Do głównych badań stosowanych w diagnostyce chorób żołądka należą:

 

  • Badania laboratoryjne krwi, m.in. na obecność Helicobacter Pylori
  • RTG jamy brzusznej 
  • Gastroskopia. Badanie endoskopowe układu pokarmowego nie musi być inwazyjne i niekomfortowe w klinice Salve Medica dostępna jest endoskopia kapsułkowa, w której badanie przeprowadzane jest za pomocą niewielkiej, łatwej do połknięcia przez Pacjenta kapsułki endoskopowej, wykonującej setki zdjęć całego układu pokarmowego. 

Do jakiego lekarza z chorobami żołądka?

Choroby żołądka można skutecznie leczyć. Jeśli cierpisz z powodu niestrawności, zgagi, odbijania się, pełności po posiłku i nawracających bólów brzucha, umów się do lekarza gastroenterologa, aby wcześnie wykryć przyczyny i poprawić jakość swojego życia.