Czy chora wątroba boli? Poznaj funkcje i choroby wątroby, największego organu człowieka

Czy wiesz, że Twoja wątroba może ważyć nawet 3% masy ciała? Ten największy narząd miąższowy w ciele człowieka nie bez przyczyny ma tak imponującą wielkość – jest mistrzem zadaniowości i filtrem oczyszczającym naszą krew z toksyn, z prędkością nawet 1,5 litra na minutę. Wątroba pełni różnorodne funkcje w ciele, a jej choroby często latami nie dają o sobie znać. Na jakie objawy zwrócić uwagę, aby wykryć choroby wątroby na wczesnym etapie? Jakie codzienne nawyki są zabójcze dla komórek wątroby i mogą doprowadzić do jej nieodwracalnych uszkodzeń? Dowiedz się z artykułu.

Budowa wątroby

Wątroba składa się z czterech płatów, otoczonych włóknistą błoną: płata prawego, lewego, czworobocznego i ogoniastego, z których największy jest płat prawy. Nietypową i charakterystyczną dla wątroby cechą jest jej podwójne unaczynienie. Krew do wątroby dostarcza zarówno tętnica wątrobowa, odpowiadająca za dostarczenie około ⅕ – ⅓ krwi, jak i żyła wrotna, która doprowadza do wątroby krew ubogą w tlen, za to bogatą w składniki odżywcze, wchłonięte w układzie pokarmowym. Wątrobę można podzielić na osiem segmentów, z których każdy zaopatrywany jest w krew przez inne gałęzie tętnicy wątrobowej i żyły wrotnej. 

80% masy wątroby stanowią hepatocyty (komórki wątrobowe), zgrupowane w beleczki, które tworzą z kolei jeszcze większe struktury – zraziki wątrobowe. 

Gdzie jest wątroba?

Wątroba znajduje się pod żebrami po prawej stronie brzucha. Zdrowa, niepowiększona wątroba powinna w całości znajdować się pod łukiem żebrowym. 

Wątroba – funkcje 

Wątroba jest częścią układu pokarmowego, ale jej różnorodne funkcje czynią z niej narząd uniwersalny, mający wpływ na cały organizm. Do głównych zadań wątroby należą gospodarka tłuszczowa, białkowa i węglowodanowa, gromadzenie zapasów żelaza i witamin A, D i B12, wytwarzanie żółci, funkcje odpornościowe i krwiotwórcze, a przede wszystkim, najczęściej kojarzone z wątrobą funkcje detoksykacyjne. Nic dziwnego, że zaburzenia pracy wątroby odbijają się na funkcjonowaniu niemal wszystkich układów organizmu. Dziedziną medycyny zajmującą się chorobami wątroby jest hepatologia.

Czy wątroba boli?

Chora wątroba nie boli, ponieważ nie posiada receptorów bólowych. Skąd więc biorą się dolegliwości bólowe w przebiegu chorób wątroby? Zwykle ból brzucha pojawia się dopiero kiedy wskutek choroby wątroba jest powiększona i rozciąga torebkę wątrobową, czyli otaczającą ją błonę surowiczą. Powiększona wątroba może również naciskać na sąsiadujące organy. 

Chora wątroba objawy

Wielu Pacjentów z chorą wątrobą może przez długi czas nie zdawać sobie sprawy z jej stanu. Nawet w przypadku tak poważnej choroby jak marskość wątroby, duża część jej przypadków jest wykrywana dopiero po śmierci. Tymczasem z powodu szerokiego zakresu funkcji wątroby, pogorszenie jej funkcjonowania może mieć wpływ na niepowodzenia w leczeniu wielu innych chorób.

Chora wątroba objawy na ciele

Innym częstym objawem chorób wątroby jest uczucie pełności i powiększenie obwodu brzucha. Obrzęki mogą pojawiać się również w innych częściach ciała – wokół dłoni, kostek i całych nóg. Często chorzy skarżą się na poranne nasilenie obrzęków ciała. 

Chora wątroba objawy na skórze

Choroby handlowej mogą manifestować się w wyglądzie skóry. Nieprawidłowa praca wątroby może prowadzić do pojawienia się takich zmian skórnych jak:

Przebarwienia barwnikowe

Zaburzona praca wątroby może prowadzić do zmian w pigmentacji skóry, zwłaszcza na obszarach narażonych na promieniowanie słoneczne. Ciemne przebarwienia często pojawiają się na wierzchu dłoni i w okolicach ust. 

Pajączki naczyniowe (teleangiektazje) 

Występujące często w przebiegu chorób wątroby, pajączki naczyniowe (pajączki wątrobowe) to trwale rozszerzone naczynka krwionośne, przypominające wyglądem czerwone lub fioletowe nitki na skórze. Osiągają wielkość od kilku milimetrów do kilku centymetrów, a ich charakterystyczną cechą jest blednięcie po uciśnięciu skóry. Pajączki wątrobowe występują najczęściej na klatce piersiowej, ramionach, twarzy i szyi.

Chora wątroba zmiany na paznokciach – paznokcie Terry’ego

Czy wygląd naszych paznokci może wskazywać na poważne problemy z wątrobą? Okazuje się, że tak – pewne zmiany w wyglądzie paznokci często współwystępują z jej chorobami. Typowe zmiany na paznokciach u osób z marskością wątroby, według badań dotyczące nawet 80% chorych, to tak zwane paznokcie Terry’ego. Jak wyglądają? Charakteryzują się zmatowieniem i rozjaśnieniem płytki paznokcia. Paznokieć może być niemal całkowicie biały, z pozostałym jedynie wąskim paskiem różowego łożyska przy górnej granicy płytki. Przyczyną jest zanik naczyń krwionośnych w łożysku, często występujący wskutek naturalnego starzenia organizmu, jednak wiele chorób może przyspieszać ten proces. 

Zmiany na paznokciach nie są wystarczająco specyficznym objawem, aby na ich podstawie stawiać diagnozy chorób wątroby, jednak ich pojawienie się powinno skłonić nas do wizyty u lekarza, ze względu na częste współwystępowanie z niektórymi stanami chorobowymi. Oprócz chorób wątroby w wyglądzie paznokci manifestują się takie schorzenia jak niewydolność serca lub nerek, cukrzyca typu 2, reumatoidalne zapalenie stawów, zaawansowane nowotwory złośliwe lub zakażenie wirusem HIV. 

Chora wątroba a swędzenie skóry

Świąd skóry może pojawiać się już na wczesnych etapach rozwoju chorób wątroby. Jego przyczyną są zazwyczaj zaburzenia w produkcji i przepływie żółci. 

Ciemny mocz a wątroba

Zmiana koloru moczu nie musi wiązać się z chorobą. Czasem jej przyczyny są trywialne i nieszkodliwe – mocz może zmienić barwę na ciemną nawet po spożyciu niektórych produktów lub leków. Jeśli zmiany koloru moczu powtarzają się mimo braku zmian w diecie, powinny wzbudzić naszą czujność. Ciemnobrązowy mocz może świadczyć o zwiększonym poziomie bilirubiny we krwi, częstym objawie nieprawidłowej pracy wątroby. 

Najczęstsze choroby wątroby

Chociaż wątroba jest znana ze swoich zdolności regeneracyjnych, przewlekłe procesy chorobowe mogą trwale i nieodwracalnie uszkodzić jej komórki, doprowadzając do niewydolności. Jakie są najczęstsze choroby wątroby?

Choroby wątroby – niealkoholowe stłuszczenie wątroby (NAFLD, MAFLD)

Choroby wątroby często kojarzą nam się z konsekwencjami alkoholizmu, jednak nawet abstynenci mogą cierpieć na schorzenia tego narządu. Często występującą chorobą wątroby jest niealkoholowe stłuszczenie wątroby, którego przyczyną nie jest spożywanie alkoholu, choroby genetyczne lub przyjmowanie leków. Za główną przyczyną niealkoholowego stłuszczenia wątroby uznaje się zespół metaboliczny i nieprawidłową dietę, obfitującą w tłuszcze nasycone i węglowodany. Szczególną rolę w powstawaniu zespołu metabolicznego odgrywa otyłość typu trzewnego (brzuszna, centralna, “otyłość typu jabłko”), w której tłuszcz gromadzi się w okolicach pasa. Otyłość trzewną rozpoznaje się kiedy obwód w talii u mężczyzn przekroczy 86 cm, a u kobiet – 70 cm.

Choroby wątroby – ostre i przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW typu B)

Zapalenie wątroby wywoływane przez wirusa HBV objawia się nudnościami, wymiotami, zwiększoną męczliwością, bólem brzucha, mięśni i stawów i świądem skóry. Do zakażenia dochodzi przez kontakt z krwią, na przykład poprzez skażone narzędzia podczas zabiegów chirurgicznych, kosmetycznych lub wykonywania tatuaży, a także przez kontakty płciowe lub podczas porodu. Wirus HBV ma działanie onkogenne, co oznacza że spowodowane nim przewlekłe zapalenie wątroby może prowadzić do rozwoju raka wątrobokomórkowego. 

Choroby wątroby – ostre i przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu C (WZW typu C)

Ten rodzaj zapalenia wątroby wywoływany jest przez wirusa HCV. Ostre zapalenie wątroby typu C zazwyczaj przebiega bezobjawowo, ale niekiedy mogą pojawić się objawy podobne do zapalenia wątroby typu B. W przeciwieństwie do WZW typu B, w którym postać przewlekłą przyjmuje jedynie około 2-5% przypadków, WZW typu C przechodzi w fazę przewlekłą u aż 50-85% chorych. Do zakażenia dochodzi przez kontakt z nawet niewielką ilością krwi – wystarczy używanie tych samych sprzętów osobistych, na przykład maszynki do golenia lub szczoteczki do zębów. Inne możliwe drogi zakażenia to kontakty płciowe lub poród. Szybkie wykrycie zakażenia pozwala na skuteczne leczenie zanim pojawią się powikłania choroby. 

Choroby wątroby – Marskość wątroby

Marskość wątroby jest chorobą prowadzącą do trwałych zmian w budowie wątroby i jej niewydolności. Zazwyczaj rozwija się latami przed pojawieniem się pierwszych objawów, dlatego tak ważne są badania profilaktyczne. 

Diagnostyka chorób wątroby

W postawieniu diagnozy chorób wątroby stosuje się badania laboratoryjne krwi, pozwalające na ocenę jej funkcjonowania. 

Innym nieinwazyjnym badaniem, pozwalającym ocenić wielkość i budowę wątroby jest USG jamy brzusznej. 

W pogłębionej diagnostyce stosuje się między innymi endoskopię górnego odcinka przewodu pokarmowego (gastroskopię). W klinice Salve Medica dostępna jest endoskopia kapsułkowa, w której zdjęcia układu pokarmowego wykonuje połknięta przez Pacjenta niewielka kapsułka wyposażona w kilka kamer o bardzo wysokiej rozdzielczości. Dzięki temu badanie jest znacznie bardziej komfortowe niż tradycyjnie wykonywana gastroskopia. 

Wątroba – do jakiego lekarza się udać?

Objawy chorej wątroby są niespecyficzne i mogą świadczyć o wielu różnych problemach. Wątpliwości zawsze warto rozwiać ze specjalistą, który zleci badania pozwalające na postawienie diagnozy. Umów wizytę u lekarza hepatologa, aby rozpocząć leczenie jak najwcześniej.