Serce

Choroby serca i ich objawy – na co zwracać uwagę? 

Czy wiesz, że każdego roku w Polsce choroby układu sercowo-naczyniowego są przyczyną aż 35% śmierci rocznie? Dla porównania niedawna pandemia Covid była odpowiedzialna za 9% zgonów w 2020 roku. Zachorowalność na choroby serca przyjmuje rozmiary epidemii, a schorzenia często są wykrywane dopiero w zaawansowanym stadium. Powszechność występowania chorób układu krążenia sprawia, że łatwo uznać je za naturalną konsekwencję zaawansowanego wieku. Tymczasem wczesne wprowadzenie leczenia pozwala na spowolnienie lub zahamowanie rozwoju choroby. Dowiedz się jakie są wczesne objawy chorób serca, aby zareagować na czas. 

Budowa i funkcje układu krążenia – jak transportowana jest krew? 

Układ krążenia to skomplikowany, zamknięty obieg składający się z naczyń krwionośnych i serca, będącego jego centralnym organem. W przeciągu minuty mięsień sercowy pompuje około 5-6 litrów krwi, która poprzez system tętnic, tętniczek, naczyń włosowatych i żył rozprowadza po organizmie składniki odżywcze, produkty przemiany materii, hormony i tlen – niezbędny do życia każdej komórki naszego ciała. To dlatego układ krwionośny spełnia fundamentalną rolę w funkcjonowaniu naszego organizmu.  

Jak pracuje serce i co może pójść nie tak? 

Serce to mięsień umiejscowiony pomiędzy płucami i pod mostkiem. Wbrew obiegowej opinii serce nie znajduje się w całości w lewej części klatki piersiowej, ale nie jest ułożone symetrycznie – około 2/3 serca leży po lewej stronie od mostka. Serce składa się z kilku części, posiadających różne funkcje, a jego prawa i lewa strona obsługuje dwa różne obiegi krwi. Mięsień sercowy dzieli się na prawą i lewą komorę, a każda z nich jest zaopatrzona w przedsionek i zastawki zapobiegające cofaniu się krwi – po dwie dla każdej komory serca. 

Prawe i lewe serce mają różne funkcje

Prawa i lewa strona serca odpowiadają za dwa różne obiegi krwi – mały krwiobieg płucny i krwiobieg duży, odpowiedzialny za doprowadzanie krwi do wszystkich komórek ciała. 

Krwiobieg mały (krążenie małe lub krążenie płucne) odpowiada za przepływ krwi przez płuca. Krew wypływa z prawej komory serca i dociera do płuc, w których pobiera tlen i oddaje dwutlenek węgla. Natlenowana krew żyłami i naczyniami płucnymi wraca przez lewy przedsionek do lewej komory serca.

Następnie bogata w tlen krew opuszcza serce poprzez zastawkę aortalną, spływając do tętnicy dużej (aorty). Krew jest rozprowadzana po ciele systemem coraz drobniejszych naczyń – tętnic dużych, średnich i małych, aż do naczyń włosowatych (kapilar). Poprzez naczynia włosowate przekazuje komórkom tlen i substancje odżywcze, a odbiera produkty przemiany materii i CO2. Krew wraca naczyniami żylnymi – najpierw najdrobniejszymi, potem coraz większymi, do prawego przedsionka serca, aby ponownie nasycić się tlenem w krwiobiegu płucnym. Kiedy ten skomplikowany system zaczyna chorować skutki odczuwa cały nasz organizm.

Najczęstsze choroby serca 

Choroba wieńcowa i zawał serca 

Choroba wieńcowa jest stosunkowo częstym schorzeniem, dotyczącym do 12% kobiet i 14% mężczyzn między 65 a 84 rokiem życia. Swoją nazwę zawdzięcza tętnicom wieńcowym, odpowiedzialnym za odpowiednie ukrwienie mięśnia sercowego. Ograniczenie lub zablokowanie przepływu krwi przez tętnice wieńcowe skutkuje niedokrwieniem serca. W ponad 98% przypadków przyczyną takiego stanu jest miażdżyca tętnic wieńcowych – schorzenie, w którym światło tętnic wieńcowych jest zmniejszone przez rozwijające się w nich blaszki miażdżycowe. 

Zawał serca

Do zawału serca zazwyczaj dochodzi w wyniku pęknięcia blaszki miażdżycowej lub jej przerostu, prowadzącego do zamknięcia tętnicy wieńcowej. Wokół pękniętej blaszki powstaje skrzeplina blokująca całkowicie światło tętnicy. Obszar dotychczas zaopatrywany w krew przez zablokowaną tętnicę ulega martwicy, która powiększa się i postępuje dopóki tętnica jest zamknięta. Z tego powodu tak ważne jest wczesne rozpoznanie zawału i odblokowanie zamkniętego naczynia zanim zmiany staną się nieodwracalne.

Spośród rzadszych przyczyn zawału serca wyróżnia się niewystarczające zaopatrzenie mięśnia sercowego w tlen, wynikające między innymi z anemii, skurczu tętnicy wieńcowej, rozwarstwienia jej ściany, arytmii, zbyt niskiego lub zbyt wysokiego ciśnienia tętniczego. Nadciśnienie tętnicze może rozwijać się bezobjawowo przez wiele lat, powodując nieodwracalne zmiany w narządach, dlatego ważna jest jego regularna kontrola. Wizyta hipertensjologiczna – Salve Medica Centrum Medyczne

Niewydolność serca 

Niewydolność serca to stan, w którym uszkodzone serce nie jest w stanie pompować krwi w ilości wystarczającej do pokrycia zapotrzebowania organizmu. Obniżenie wydajności mięśnia sercowego zwykle wynika z jego uszkodzenia w wyniku procesu chorobowego. Skutkiem niewydolności serca jest niewystarczający dopływ tlenu do tkanek ciała lub zaleganie krwi w narządach ciała. Najczęstsze przyczyny niewydolności serca to:

  • Choroba wieńcowa (choroba niedokrwienna serca) 
  • Uszkodzenia serca z innych powodów, na przykład w konsekwencji leczenia (niektóre leki, radioterapia) 

Niewydolność serca może być spowodowana nadmiernym obciążeniem mięśnia sercowego wywołanym przez:

  • Wady zastawkowe serca 
  • Kardiomiopatie 
  • Zapalenie mięśnia sercowego 
  • Zaciskające zapalenie osierdzia 
  • Cukrzycę 

Niewydolność serca – objawy odczuwane przez chorego 

Początkowo niewydolność serca rozwija się bezobjawowo. Zazwyczaj pierwszym objawem wskazującym na to, że mięsień sercowy nie jest w stanie pompować wystarczającej dla zapotrzebowania organizmu ilości krwi jest duszność. W pierwszych stadiach choroby duszność występuje jedynie podczas wysiłku, dlatego łatwo ją bagatelizować, wyjaśniając słabą kondycją lub wiekiem. W zaawansowanym stadium choroby duszność pojawia się także w spoczynku, towarzysząc choremu przez cały czas. Objaw występuje również w formie napadowych duszności nocnych, wybudzających Pacjenta po około 2-3 godzinach snu i ustępujących po około pół godziny po przyjęciu siedzącej pozycji ciała. Inną charakterystyczną postacią duszności jest orthopnoë – objaw polegający na duszności występującej po około 2 minutach od przyjęcia pozycji leżącej, zanikający w przeciągu kilku chwil, kiedy Pacjent przyjmie siedzącą pozycję ciała. Przy dużym nasileniu orthopnoë uniemożliwia choremu sen w pozycji leżącej. Bendopnea to inny objaw, w którym duszność występuje podczas dłuższego (więcej niż pół minuty) schylania się.

Inne objawy niewydolności serca to: 

  • Obrzęki kostek u nóg 
  • Poczucie znużenia i męczliwość wynikająca z niedotlenienia mięśni szkieletowych
  • Kaszel nocny  
  • Świszczący, głośny oddech 
  • Zaburzenia świadomości, splątanie 
  • Utrata apetytu, poczucie pełności 
  • Kołatania serca 
  • Zawroty głowy 
  • Omdlenia 

Zapalenie mięśnia sercowego 

Większość chorób układu krążenia najdotkliwiej dotyka grupę Pacjentów w podeszłym wieku. Zapalenie mięśnia sercowego jest wyjątkiem, ponieważ stosunkowo często diagnozowane jest u młodych mężczyzn. Dzieje się tak dlatego, że w przeciwieństwie do wielu chorób układu krążenia rozwijających się przez lata przed postawieniem diagnozy, zapalenie mięśnia sercowego może dotknąć każdego. Powodem mogą być niepozorne infekcje wirusowa lub bakteryjna, często atakujące 

nas w sezonie chorobowym, na przykład infekcje górnych dróg oddechowych lub tak zwana “grypa żołądkowa”, czyli wirusowe zakażenia układu pokarmowego. Zapalenie mięśnia sercowego może mieć również etiologię pasożytniczą, jako konsekwencja toksoplazmozy lub bakteryjną (na przykład jako powikłanie zakażenia chlamydiami lub boreliozą). Zapalenie mięśnia sercowego może rozwinąć się także na podłożu autoimmunologicznym i być wynikiem ataku naszych własnych przeciwciał, w przebiegu chorób takich jak sarkoidoza lub toczeń rumieniowaty układowy. Toczeń rumieniowaty – przyczyny, objawy, leczenie – Salve Medica Centrum Medyczne

Zapalenie mięśnia sercowego – objawy 

Niestety toczący się w sercu proces zapalny nie zawsze wywołuje objawy, które skłonią nas do wizyty u specjalisty. Naszą uwagę powinny zwrócić takie dolegliwości jak duszność po niewielkim wysiłku lub pojawienie się duszności w spoczynku, kołatanie serca, ucisk w klatce piersiowej i nieregularne bicie serca. Jeśli zauważamy nagłe pogorszenie się kondycji i “zadyszkę” podczas czynności, które wcześniej nie sprawiały nam problemu, wskazane jest wykonanie diagnostyki w kierunku zapalenia serca: oznaczenia poziomu troponin, czyli markerów wykazujących martwicę mięśnia sercowego, rezonansu magnetycznego serca, EKG EKG – elektrokardiografia w Łodzi – Salve Medica Centrum Medyczne lub echa serca. USG echo serca – Salve Medica Centrum Medyczne

Migotanie przedsionków – najczęściej występujące zaburzenie rytmu serca (arytmia) 

Migotanie przedsionków to najczęściej występująca arytmia, czyli zaburzenie rytmu serca. Zazwyczaj pojawia się jako skutek chorób przewlekłych, między innymi nadciśnienia, cukrzycy i niewydolności serca, w wyniku których dochodzi do uszkodzenia komórek odpowiedzialnych za przewodzenie impulsów elektrycznych w mięśniu sercowym. 

Jakie są objawy migotania przedsionków?

Migotanie przedsionków jest odczuwane przez chorego jako powodujące dyskomfort niemiarowe bicie lub kołatanie serca. Dodatkowym objawem może być zmniejszona tolerancja wysiłku, duszność, zawroty głowy i omdlenia. Niestety czasem migotanie przedsionków przebiega bezobjawowo i zostaje wykryte dopiero na etapie powikłań – najczęściej udaru niedokrwiennego mózgu.

Wady serca wrodzone i nabyte

Wady wrodzone w budowie serca rozwijają się już w okresie prenatalnym, ale czasem na diagnozę muszą poczekać aż do dorosłego wieku Pacjenta. Dzieje się tak, gdy wada początkowo nie dająca objawów, w wyniku zaostrzenia doprowadza do niewydolności serca. Pojawienie się objawów niewydolności serca skłania chorego do diagnostyki i wykrycia wrodzonej wady serca. Kiedy należy wybrać się z dzieckiem do kardiologa? – Salve Medica Centrum Medyczne

Nabyte wady serca rozwijają się w ciągu życia i dotyczą zazwyczaj zastawek serca – trójdzielnej i mitralnej. Powodem powstania nieprawidłowości w budowie serca mogą być choroby autoimmunologiczne, reumatyczne lub zapalenia wsierdzia – bakteryjnego lub powstającego w przebiegu gorączki reumatycznej. Gorączka reumatyczna – objawy i leczenie u dzieci oraz dorosłych – Salve Medica Centrum Medyczne    

Choroby serca – diagnostyka

Choroby serca są najczęstszą przyczyną śmierci w Polsce. Zauważyłeś niepokojące objawy ze strony układu krążenia, takie jak duszność lub większą męczliwość? Zamiast tłumaczyć je gorszą kondycją sprawdź stan swojego serca. Wygodnym rozwiązaniem jest kompleksowy zestaw badań wykrywający schorzenia układu krążenia Bilans zdrowia Serce Rozszerzony – Salve Medica Centrum Medyczne

Do kogo udać się z objawami choroby serca? 

Objawy chorób serca są wskazaniem do wizyty u kardiologa. Lekarz po dokładnym wywiadzie dotyczącym historii chorób Pacjenta, zażywanych leków i prowadzonego trybu życia zleci badania diagnostyczne, wykrywające przyczynę problemów. Wizyta kardiologiczna – Salve Medica Centrum Medyczne

Najczęściej stosowane badania wykrywające choroby serca to:

Profilaktyka chorób serca

Zapobieganie jest prostsze od leczenia, dlatego jeśli należysz do grupy ryzyka rozwoju chorób serca i krążenia, palisz papierosy, cierpisz na nadciśnienie, nadwagę i prowadzisz niezdrowy tryb życia zgłoś się do programu, który pozwoli na jak najwcześniejszą diagnozę chorób serca. Profilaktyka chorób krążenia – Salve Medica Centrum Medyczne