Prostata

Prostata – objawy, przyczyny i leczenie najczęstszych chorób prostaty

Coraz częstsze wizyty w toalecie wydają się być nieodłączną częścią życia mężczyzny w średnim wieku? Choroby prostaty mają znacznie poważniejsze konsekwencje. Czy da się im zapobiec? Dowiedz się jak funkcjonuje prostata i jak wcześnie rozpoznać i skutecznie leczyć problemy z tym niewielkim, ale potrafiącym uprzykrzyć życie narządem.

Czym jest prostata?

Prostata (z gr. prostates – strażnik), czyli inaczej stercz lub gruczoł krokowy, to niewielki narząd mięśniowo-gruczołowy o wielkości i kształcie orzecha włoskiego i część układu płciowego mężczyzny.

Gdzie jest prostata? 

Prostata, umiejscowiona w miednicy mniejszej, znajduje się poniżej pęcherza moczowego i przed odbytnicą. Otacza ją torebka mięśni gładkich, kurczących się podczas wytrysku nasienia. Przez miąższ prostaty przechodzi część cewki moczowej mężczyzny. To właśnie dlatego przy przeroście prostaty dochodzi do problemów z oddawaniem moczu. 

Prostata funkcje

Pomimo swojego umiejscowienia pośród narządów układu moczowego, funkcje prostaty przypisują ją jednoznacznie do układu płciowego. Głównym zadaniem prostaty jest produkcja nośnika plemników – płynu o odczynie zasadowym, stanowiącego około 30% objętości spermy. 

Problemy z prostatą – przerost prostaty (przerost gruczołu krokowego)

Najczęściej spotykanym i powszechnym problemem z prostatą jest jej przerost, rozpoczynający się już około 45 roku życia, wskutek spadającego poziomu męskich hormonów płciowych. Łagodny przerost prostaty (ang. Benign Prostatic Hyperplasia, BPH) można zdiagnozować u aż połowy mężczyzn po 60 roku życia i w niemal całej populacji 80-latków. Rozrost komórek gruczołowych prostaty prowadzi do ucisku na cewkę moczową, zwężenia jej światła i utrudnienia w mikcji lub nietrzymanie moczu, skutkujące częstym zabrudzeniem bielizny. Powiększony gruczoł krokowy uciska również pęcherz moczowy, wywołując objawy nagłego parcia na mocz. Parcie na mocz staje się częstsze i zmusza chorego do nawet 2-3-krotnych nocnych wizyt w toalecie, kończących się oddaniem niewielkiej ilości moczu. Strumień moczu jest osłabiony, zwłaszcza pod koniec mikcji, kiedy może ograniczać się do kilku kropel, a chory może mieć wrażenie niepełnego opróżnienia pęcherza. Przerost prostaty (BPH) nie ma wpływu na funkcje seksualne mężczyzny i jego zdolność wytrysku.

Nieleczony, zaawansowany przerost prostaty może doprowadzić do całkowitego zamknięcia odpływu moczu, jego cofania się i w dłuższej perspektywie – uszkodzeń nerek wskutek zwiększonego ciśnienia w miedniczkach nerkowych. 

Powikłania przerostu prostaty

Przerost prostaty może prowadzić do powikłań, takich jak:

  • zakażenia układu moczowego
  • nietrzymanie moczu
  • krew w moczu
  • uchyłki pęcherza moczowego
  • kamica pęcherza moczowego

Leczenie przerostu prostaty

Leczenie przerostu prostaty obejmuje zmiany w trybie życia – rzucenie palenia, ograniczenie podaży kofeiny i farmakoterapię lekami wpływającymi na rozluźnienie mięśni dróg moczowych lub zmniejszenie prostaty i tym samym ułatwienie opróżniania pęcherza moczowego. Około ⅕ mężczyzn z przerostem prostaty może wymagać interwencji chirurgicznej – wycięcia nadmiaru tkanki powiększonej prostaty. Możliwe jest przeprowadzenie operacji laparoskopowo, przy użyciu precyzyjnych narzędzi robotycznych, zmniejszających ryzyko uszkodzeń sąsiadujących struktur. Adenomektomia gruczołu krokowego – Salve Medica Centrum Medyczne

Objawy problemów z prostatą – najczęstsze choroby gruczołu krokowego

Przerost gruczołu krokowego nie jest jedyną dolegliwością dotykającą ten niewielki narząd. Prostacie grożą także zapalenia bakteryjne, a także nowotwory złośliwe. Specjalistą odpowiedzialnym za leczenie chorób prostaty jest lekarz urolog. Wizyta urologiczna – Salve Medica Centrum Medyczne

Choroby prostaty: ostre zapalenie prostaty

Do rozwoju ostrego zapalenia prostaty (gruczołu krokowego) dochodzi, gdy tkanki narządu zostaną zainfekowane przez bakterie. Ze względu na bliskie umiejscowienie, większość zakażeń jest spowodowana bakteriami pochodzącymi z flory bakteryjnej jelita grubego – znanych pod potoczną nazwą „bakterii kałowych”. Bakterie, które w jelicie grubym pełnią swoje pożyteczne funkcje, po przedostaniu się na skórę w okolicy odbytu namnażają się, a przeniesione w pobliże ujścia cewki moczowej przedostają się do tkanek gruczołu krokowego, wywołując stan zapalny. Rozwojowi ostrego zapalenia prostaty sprzyja utrudnienie odpływu moczu przez cewkę moczową, a więc między innymi stan przerostu prostaty. 

Ostre zapalenie prostaty – objawy

Ostre zapalenie prostaty wywołuje objawy ogólnoustrojowe, takie jak bóle mięśniowe, osłabienie, dreszcze i gorączkę, ale jego głównym, swoistym i charakterystycznym objawem jest silny ból w kroczu, a także bolesność i tkliwość prostaty podczas badania per rectum. Ból może rozlewać się na okolicę odbytu, powodując bolesność przy wypróżnianiu, pojawiać się podczas oddawania moczu a także promieniować w kierunku członka i kręgosłupa lędźwiowego. Częste jest występowanie objawów zakażenia układu moczowego, czyli problemów z oddawaniem moczu aż do jego całkowitego zatrzymania, bolesnego parcie na mocz, pieczenia i zwiększenia częstotliwości mikcji. 

Ostre zapalenie prostaty – diagnoza

Ostre zapalenie prostaty nie powinno być leczone na własną rękę i wymaga pilnego kontaktu ze specjalistą. Diagnozę stawia się na podstawie wywiadu i badania per rectum. Przy równolegle występującym zapaleniu układu moczowego wykonuje się posiew i badanie ogólne moczu, w celu identyfikacji bakterii odpowiedzialnych za infekcję. 

Badania laboratoryjne – diagnostyka infekcji – Salve Medica Centrum Medyczne

Ostre zapalenie prostaty – leczenie

W leczeniu ostrego zapalenia gruczołu krokowego stosuje się antybiotykoterapię skierowaną w bakterie Gram-ujemne. Stosuje się takie antybiotyki jak trimetoprim z sulfametoksazolem,  ofloksacyna, lewofloksacyna lub cyprofloksacyna. Leczenie antybiotykiem rozpoczyna się niezwłocznie, jeszcze przed otrzymaniem wyników posiewu bakteryjnego moczu. 

Choroby prostaty: przewlekłe zapalenie prostaty (zespół przewlekłego bólu w miednicy)

Zapalenie gruczołu krokowego może przybierać postać przewlekłą, w której objawy utrzymują się ponad 3 miesiące, nie jest jednak zazwyczaj wynikiem zakażenia bakteryjnego. W ponad 90% przypadków etiologia zaburzenia nie jest znana, a wśród czynników mogących mieć wpływ na jej rozwój wymienia się zaburzenia hormonalne, autoimmunologiczne i uwarunkowania emocjonalne. Taka postać choroby określana jest jako zespół przewlekłego zapalenia stercza lub przewlekłego bólu w miednicy.

Przewlekłe zapalenie prostaty – objawy

Dolegliwości w przewlekłym zapaleniu prostaty są podobne jak w przypadku ostrego zapalenia prostaty, jednak charakteryzują się łagodniejszym nasileniem i nie obejmują objawów ogólnoustrojowych – gorączki, bólów mięśniowych i uczucia rozbicia. Przebieg choroby obfituje w okresy naprzemiennych remisji i zaostrzeń objawów. Częstość występowania przewlekłego zapalenia prostaty jest wysoka i szacuje się, że nawet 20-50% mężczyzn w przeciągu całego życia zostanie dotkniętych tą przypadłością.

Zarówno ostre jak i przewlekłe zapalenie prostaty nie jest chorobą przenoszoną drogą płciową. 

Zespół przewlekłego zapalenia prostaty – diagnoza

Diagnozę zespołu przewlekłego zapalenia prostaty stawia się po wykluczeniu bakteryjnego podłoża choroby i innych przyczyn objawów. W leczeniu stosuje się leki o działaniu objawowym, przeciwzapalne i przeciwbólowe, zmniejszające wielkość prostaty (finasteryd), a także leki wspomagające odpływ moczu z pęcherza (m. in. alfuzosyna, doksazosyna lub tamsulozyna).

Choroby prostaty: złośliwy nowotwór prostaty

W gruczole krokowym często rozwijają się łagodne nowotwory –  gruczolaki prostaty. Niestety prostaty nie omija również proces rakowy. Rak prostaty jest drugim pod względem występowania w Polsce nowotworem złośliwym mężczyzn, a około 95% jego przypadków to gruczolakoraki. 

Objawy raka prostaty

Po długim okresie rozwoju bezobjawowego rak prostaty może manifestować swoją obecność poprzez objawy zwykle przypisywane łagodnemu przerostowi gruczołu krokowego. Wraz ze zwiększaniem się objętości guza zaczynają pojawiać się symptomy wynikające z zastoju moczu w pęcherzu, niewydolności nerek i przerzutów do węzłów chłonnych. 

Diagnoza raka prostaty. Jakie badania wykryją złośliwy nowotwór prostaty? 

Do badań stosowanych w diagnostyce raka prostaty zalicza się ocena palpacyjna gruczołu podczas badania per rectum – przez ścianę odbytnicy lub w celu dokładniejszego zobrazowania – USG przezodbytnicze gruczołu krokowego (TRUS) USG prostaty (gruczołu krokowego) – Salve Medica Centrum Medyczne, rezonans magnetyczny Rezonans magnetyczny miednicy – Salve Medica Centrum Medyczne a w przypadku wykrycia podejrzanych zmian – biopsję guza. Biopsja fuzyjna prostaty – cennik, przygotowanie – Salve Medica Centrum Medyczne

Wykonywane jest również badanie stężenia swoistego antygenu sterczowego (PSA), którego podwyższony poziom odnotowywany jest w wielu schorzeniach prostaty.  Badania laboratoryjne – diagnostyka chorób nowotworowych – Salve Medica Centrum Medyczne

W celu oceny zaawansowania raka i możliwych przerzutów do innych narządów przeprowadza się rezonans magnetyczny miednicy lub tomografię komputerową. 

Leczenie raka prostaty

W leczeniu raka prostaty stosuje się radioterapię, chemioterapię, terapie hormonalne mające na celu zmniejszenie pobudzającego wpływu testosteronu na komórki raka prostaty oraz metody chirurgiczne. Ponieważ prostata jest zlokalizowana w bliskim otoczeniu struktur układu płciowego i moczowego, w interwencjach chirurgicznych wskazane jest użycie metod o wysokiej precyzji, takich jak zabiegi z użyciem robota, w klinice Salve Medica dostępne również w ramach kontraktu z NFZ.  Prostatektomia radykalna da Vinci – Salve Medica Centrum Medyczne 

Prostata profilaktyka chorób

Podstawą skutecznej profilaktyki chorób prostaty jest niezwłoczna konsultacja z urologiem wszystkich niepokojących objawów. Dzień Mężczyzn pełen zdrowia w Salve Medica – Salve Medica Centrum Medyczne Mężczyźni po przekroczeniu 50 roku życia powinni przynajmniej raz w roku odbywać profilaktyczną wizytę u urologa w celu wczesnego wykrycia zmian. Profilaktyka raka prostaty – Salve Medica Centrum Medyczne