Strona główna » Profilaktyka » Cukrzyca
Cukrzyca to przewlekła choroba metaboliczna charakteryzująca się zaburzonym metabolizmem węglowodanów. Spośród wielu typów tej choroby najczęściej występujące to cukrzyca typu I i cukrzyca typu II. W obu rodzajach cukrzycy przyczyną objawów jest niedobór lub nieprawidłowe działanie insuliny w organizmie. Leczeniem cukrzycy zajmuje się lekarz diabetolog. Diabetolog, poradnia diabetologiczna Łódź – Salve Medica Centrum Medyczne
Insulina to hormon produkowany przez trzustkę. Jej podstawowym celem jest transport pochodzącej z pożywienia glukozy do wnętrza komórek i tym samym obniżanie stężenia glukozy we krwi. Przy niedoborze insuliny w organizmie lub jej nieprawidłowym działaniu we krwi utrzymuje się zbyt wysoki poziom cukru. Jednocześnie glukoza nie może przedostać się do komórek, dla których stanowi źródło energii. Glukoza nie spełnia więc swojej funkcji, a jednocześnie jej wysoki poziom utrzymuje się we krwi, wywołując stan nazywany hiperglikemią. Długotrwale utrzymująca się hiperglikemia, może powodować poważne zaburzenia metaboliczne i rozwój późnych powikłań cukrzycowych.
Podstawowym badaniem wykonywanym w diagnostyce cukrzycy jest laboratoryjne oznaczenie glikemii, czyli stężenia glukozy we krwi. Wykonuje się je na czczo, po około 8-14 godzinach od ostatniego posiłku. Badanie diagnostyczne powinno być przeprowadzone w laboratorium. Pacjenci z diagnozą cukrzycy (diabetycy) mogą samodzielnie kontrolować poziom cukru we krwi za pomocą glukometru.
Inne badania stosowane w diagnostyce cukrzycy to:
Cukrzyca przez wiele lat może rozwijać się w ukryciu, dlatego ważne jest przeprowadzanie badań diagnostycznych, nawet w przypadku braku objawów Badania laboratoryjne – diagnostyka cukrzycy – Salve Medica Centrum Medyczne
Cukrzyca typu I jest chorobą autoimmunologiczną, czyli wynikającą z autoagresji – nieprawidłowego działania układu odpornościowego, który atakuje zdrowe komórki ciała. W przypadku cukrzycy typu I układ odpornościowy niszczy komórki β trzustki, odpowiedzialne za produkcję insuliny, wskutek czego organizm nie jest w stanie samodzielnie produkować tego hormonu. Cukrzyca typu I ma swój początek w dzieciństwie, zwykle pomiędzy 10 a 14 rokiem życia i stanowi około 10% wszystkich przypadków występowania cukrzycy. Cukrzyca typu I jest chorobą nieuleczalną, ale odpowiednie leczenie umożliwia normalne życie.
Przyczyny autoagresji układu odpornościowego nie są w pełni poznane, ale pewną rolę w jej występowaniu pełnią czynniki genetyczne, odpowiedzialne za skłonność do chorób autoimmunologicznych. To właśnie te predyspozycje genetyczne mogą być dziedziczone i skutkować wystąpieniem cukrzycy typu I, ale także innych chorób o charakterze autoimmunologicznym, tak zwanych chorób z autoagresji.
Cukrzyca typu I, w przeciwieństwie do cukrzycy typu II, rozwija się szybko, w przeciągu 2-3 miesięcy. Pierwszymi możliwymi do zaobserwowania objawami są zwykle:
Podstawą leczenia jest utrzymywanie prawidłowego poziomu cukru we krwi, aby uniknąć powikłań wynikających z hiperglikemii. Główną metodą leczenia jest insulinoterapia (insulina podawana podskórnie, zwykle około czterech razy na dobę, lub za pomocą pompy insulinowej) i odpowiednia dieta.
W 2022 roku do leczenia cukrzycy typu I został dopuszczony lek Tepliuzumab, podawany Pacjentom obarczonych ryzykiem wystąpienia cukrzycy typu I. Tepliuzumab to przeciwciało monoklonalne blokujące limfocyty T odpowiedzialne za niszczenie produkujących insulinę komórek B trzustki. Terapia Tepliuzumabem nawet o kilka lat może opóźnić wystąpienie cukrzycy typu I.
Kilka miesięcy po diagnozie cukrzycy typu I następuje tak zwany “miesiąc miodowy”, czyli okres, w którym zmniejsza się zapotrzebowanie na insulinę. Jest to przejściowa sytuacja, w czasie której należy nadal kontrolować poziom cukru we krwi za pomocą glukometru i zmodyfikować podawane dawki insuliny, aby zminimalizować ryzyko hipoglikemii polekowej.
Cukrzyca typu II jest najczęściej występującym typem cukrzycy. Do jej rozwoju prowadzą zarówno czynniki genetyczne, wpływające na upośledzenie wydzielania i produkcji insuliny przez trzustkę, jak i nieprawidłowy tryb życia prowadzący do otyłości i rozwoju insulinooporności. Insulinooporność to zmniejszenie wrażliwości tkanek na insulinę. Przez pierwsze kilka lat obniżona wrażliwość na insulinę zmusza komórki ß trzustki do zwiększenia jej produkcji. Dzięki jej wzmożonej pracy poziom cukru we krwi utrzymuje się na właściwym poziomie, a insulinooporność pozostaje niewykryta. Po latach trzustka zaczyna produkować coraz mniej insuliny, co prowadzi do pojawienia się hiperglikemii i diagnozy cukrzycy typu II. Nie oznacza to jednak, że cukrzyca typu II jest wykrywana tylko u Pacjentów w podeszłym wieku. Z powodu coraz częstszego występowania otyłości diagnozy są stawiane nawet u osób w wieku nastoletnim.
Otyłość jest jednym z najważniejszych czynników ryzyka rozwoju cukrzycy typu II. Prawdopodobieństwo zachorowania na cukrzycę wzrasta wraz z zwiększeniem się wskaźnika BMI (body mass index) i Wskaźnika WHR (waist-hip ration), czyli stosunku obwodu talii do obwodu bioder. Pomiar wskaźnika WHR pozwala stwierdzić występowanie tak zwanej otyłości brzusznej, która szczególnie mocno predysponuje do rozwoju insulinooporności. Ważnym wskaźnikiem jest też sam obwód talii, który nie powinien wynosić więcej niż 80 cm u kobiet i 94 cm u mężczyzn. Osoby z nieprawidłowo wysokim poziomem BMI powinny regularnie badać poziom glukozy we krwi Mam wynik BMI powyżej 25 – Salve Medica Centrum Medyczne
Niestety insulinooporność, która sama w sobie jest skutkiem otyłości, dodatkowo nasila proces odkładania tłuszczów w tkance tłuszczowej.
Objawy hiperglikemii są wskazaniem do przeprowadzenia diagnostyki w kierunku cukrzycy Wizyta diabetologiczna – Salve Medica Centrum Medyczne
W początkowych stadiach rozwoju cukrzycy typu I nie jest konieczne wdrożenie insulinoterapii. Podstawowe zalecenia to zwiększenie aktywności fizycznej, wprowadzenie zdrowej diety i kontrola masy ciała. W przypadku diabetyków z współwystępującą otyłością obniżenie BMI jest kluczowe w leczeniu cukrzycy Wizyta diabetologiczna w zakresie leczenia otyłości – Salve Medica Centrum Medyczne
Leczenie cukrzycy to nie tylko insulinoterapia. W farmakoterapii stosuje się również leki takie jak: